W pierwszych chwilach po narodzeniu dziecka każdy rodzic z napięciem oczekuje triumfalnego płaczu, oznaczającego, że z nowo przybyłym na świat człowiekiem jest wszystko w porządku. Po tym szczęśliwym wydarzeniu następuje zwrot i płacz niemowlęcia nigdy już nie jest już tak pożądany. Niestety jednak dzieci niepokoją płaczem rodziców jeszcze przez długi czas.
Płacz dziecka w rozumieniu ogólnym, lub też – płacz bez zrozumiałej przyczyny – stanowi dla rodziców prawdziwą zmorę i stanowi ciemny obszar na kolorowej mapie rodzicielstwa. Jak radzić sobie z tym problemem? Czy istnieje złota recepta na odczytywanie płaczu dziecka?
Dlaczego niemowlę płacze?
Absolutną normą jest fakt, że niemowlę płacze. Na to niestety nie możemy nic poradzić – taka już niemowlęca natura i prawidłowość. Są jednak różne powody, dla których niemowlę wyrywa rodzica ze spokojnego snu czy odciąga od innych codziennych zajęć.
Gdy rodzice słyszą płacz swojego dziecka najczęściej za winowajcę biorą głód lub pełną pieluchę. Prawdą jest, że są to częste – ale w żadnym wypadku nie jedyne – powody płaczu niemowlęcia.
Kilkumiesięczne dziecko potrzebuje w ciągu dnia co najmniej 14 – 15 godzin snu. Często zdarza się tak, że niemowlę jest już śpiące i zmęczone, ale jego otoczenie bynajmniej nie sprzyja drzemce. Nadmiar dźwięków bądź innego rodzaju bodźców oddziałujących na dziecko sprawia, że zaczyna ono płakać – ze zmęczenia czy złości.
Częstym powodem płaczu dziecka jest także strach lub ból. Powszechna u niemowląt kolka lub problemy z prawidłowym funkcjonowaniem układu pokarmowego to najczęstsze przyczyny bólu u małych dzieci, który to z kolei jest bodźcem wywołujących głośny dziecięcy alarm.
Niemowlę, wbrew temu co uważa większość dorosłych, potrafią także manipulować swoim płaczem. Wykorzystują go więc instynktownie, kiedy odczuwają potrzebę bliskości czy uwagi rodzica.
Jak rozpoznać przyczyny płaczu?
Płacz niemowlęcia, w zależności od jego przyczyny, może przybierać różną częstotliwość i intensywność. Także mimika twarzy dziecka bywa pomocna przy rozpoznaniu przyczyny płaczu.
Jeżeli podczas płaczu oczy dziecka są szeroko otwarte prawdopodobnie jego przyczyną jest strach. Płacz zaczyna się wtedy dość gwałtownie, ale całkiem łatwo w tym wypadku jest uspokoić dziecko – niekiedy wystarcza tylko dotyk czy przytulenie. Jeśli natomiast podczas płaczu dziecko pozostawia oczy zamknięte a na jego twarzy widoczne są napięcia mięśniowe można przypuszczać, że płacz wywołany jest bólem.
Podczas płaczu emocjonalnego, wywołanego zmęczeniem czy też nadmiarem bodźców dziecko często przeciera oczy bądź unika kontaktu wzrokowego z rodzicem. Intensywność tego rodzaju płaczu dość szybko przybiera na sile.
Płacz, który ma na celu zwrócenie na siebie uwagi rodzica jest mniej intensywny i mniej rozpaczliwy od innych rodzajów płaczu, za to bardziej konsekwentny i długotrwały. Dziecko potrafi wytrwale płakać aż do osiągnięcia zamierzonego celu jakim jest bliskość, dotyk czy uwaga mamy lub taty.
Praktyka i wnikliwa obserwacja z pewnością pomogą w odczytywaniu potrzeb dziecka wywołujących płacz, jednak należy przygotować się na to, że bywają sytuacje, kiedy trudno jest znaleźć przyczynę płaczu a rodzicom pozostają jedynie próby uspokojenia i uśpienia dziecka.
Niezależnie od przyczyny płaczu, najważniejsze jest cierpliwe podejście, zrozumienie i duża doza czułości. Należy pamiętać, że dziecko nigdy nie płacze na złość rodzicom a płacz jego płacz to najskuteczniejszy – i jedyny jaki posiada – sposób komunikacji ze światem.
